Jean-Yves Béziau’nun önerisi ve girişimi ile 2019 yılında ilk defa Dünya Mantık Günü kutlandı.
Béziau’nun gayesi mantığı olması gereken yere taşımak.
14 Ocak, Alfred Tarski’nin doğum günü, Kurt Gödel’in de ölüm günü olması vesilesi ile Dünya Mantık Günü için tercih edilmiş.
Uluslararası Felsefe ve Hümanist Araştırmalar Konseyi (International Council for Philosophy and Humanistic Studies-CIPSH) tarafından UNESCO’ya önerilmiş, UNESCO Yürütme Kurulu tarafından 2019 yılı Ekim ayındaki 207. oturumda tartışılarak kabul edilmiş, UNESCO’nun 40. Genel Konferansı tarafından ilan edilmiştir
20. yüzyılda Türkiye’deki mantık çalışmalarının iki temsilcilerinden biri Prof. Dr. Necati Öner (1926-2019) ve 20. yüzyılda Türkiye’deki mantık çalışmalarının diğer temsilcisi
Prof. Dr. Teo Grünberg (1927) dir.
Son yirmi beş yılda, Türkiye’de mantığın kurumsallaşması adına önemli adımlar atılmasına öncülük eden Prof. Dr. Şafak Ural tarafından 2.000 yılında Mantık Anabilim Dalı’nın kurulmuştur.
Prof. Dr. Şafak Ural, 21. yüzyılda mantığın Türkiye’de kurumsallaşmasının öncülerinden biri olmuştur.
2012’den itibaren Mantık Çalıştayı düzenlenmeye başlandı.
Bunu 2014’te İstanbul Üniversitesi Mantık Uygulama ve Araştırma Merkezi ve Mantık Derneği’nin kurulması izledi.
2014’te Mantık Yaz Okulu düzenlenmeye başlandı.
Türkiye’deki mantık çalışmalarının kurumsallaşması sonucunda felsefenin dışına taşmış, matematik ve bilgisayar bilimlerinin de katkı sağladığı bir alan haline gelmiştir.
2012 yılından itibaren her yıl farklı şehirde düzenlenmekte olan Mantık Çalıştayı’nın
Bursa Uludağ Üniversitesi ve Bursa Felsefe Kulübü Derneği evsahipliğinde
5. Mantık Çalıştayı’nı 2015 yılında Bursa’da Ördekli Kültür Merkezi’nde düzenlemenin gururunu yaşadık.
Mantık “bilginin yapısını inceleyen, doğru ile yanlış arasındaki akıl yürütmenin ayrımını yapan bir disiplindir, doğru düşüncenin aletidir”
Mantık, dünyayı ve insanı anlamaya dönük rasyonel yaklaşım modelidir.
Geleneksel olarak felsefe ve matematiğin bir bileşenidir.
Mantık, doğru ve yanlışı akıl yürütme ve bilimsel bakımdan inceleyen temel disiplindir.
Mantığın esas amacı doğru düşünceyi bulmaktır.
Mantığın kendine özgü bilimsel formülleri ve önermeleri bulunmaktadır.
Bilimsel araştırmada mantığın yerleşik kuralları bulunmaktadır.
Önceleri bir felsefe dalıyken daha sonra kendi başına bir ihtisas alanı olmuş, matematik ve bilgisayar biliminin de parçası haline gelmiştir.
Mantık bir disiplin olarak Aristoteles tarafından kurulmuştur.
Aristoteles'den etkilenen Farabi tarafından iki kısımda kategorize edilmiştir; düşünce ve sonuç
İbn-i Sina geçicilik ve içerme arasındaki ilişkiyi geliştirmiştir.
Çağdaş zamanlarda Frege, Russel ve Wittgenstein önemli katkılar yapmıştır
Doğru düşünmenin kurallarını inceleyen felsefi bir disiplin olan mantık, “bilginin doğruluğunu değil, bilginin doğruluğunu ifade eden düşünce ve kavramların kendi içsel bütünlüğünün doğruluğunu inceler”
Mantık, “doğru, akla uygun düşünme yetisi ve yolu” dur.
Mantık, “akıl yürütmede, düşüncede doğruluk, düzgünlük, tutarlılık...” dır.
Mantık, “felsefede doğru bilgiye ulaşmanın yöntemlerini araştıran ve belirleyen felsefi disiplindir” dir.
TDK'ya göre mantık kelimesinin iki farklı anlamı vardır:
Birinci Anlamı: “Doğru bilgiye ve hakikate ulaşmakta izlenecek yolların her biri”
İkinci Anlamı: “Düşüncede tutarlılık, kendi kendisiyle çelişmeme durumu”
Bugün bildiğimiz anlamdaki mantık üzerine ilk bütünsel düşünme ve araştırmayı Aristoteles yapmıştır.
F. Bacon, tümevarım mantığını içeren deneysel yöntemin geçerli olduğunu göstermiştir.
Descartes ve Ramus gibi düşünürler bilimcil yöntem konusunu Yeni Çağ’da ön plana çıkarmıştır.
Sembolik mantık üzerine ilk sistemli çalışma Leibniz tarafından yapılmıştır.
Frege bugünkü önermeler ve niceleme mantığını kurmuştur.
Sembolik mantığın en önemli klasiklerinden biri Russel’ dır.
İslam dünyasında mantık;
Kindi, Farabi, ibn Sina, Gazali, ibn Rüşd ile yaşama alanı bulmuştur.
Mantık Derneği Başkanı
Prof Dr Şafak Ural’a göre mantık;
“bir bilim olarak, doğru düşüncenin kurallarını araştırır, doğru düşünceyi bu kurallara göre değerlendirir”
Mantık günümüzde en çok bilgisayar alanında, bir çok elektronik cihazlarda, çamaşır makinası, bulaşık makinası...vb kullanılmaktadır.
Bulanık mantık, bir “yapay zeka” uygulaması oluşturma prensibidir.
Bulanık mantık sistemleri çimento sanayi, su arıtma sistemleri, buhar tirbünü, nükleer reaktör, asansör, vinç denetimi gibi değişik alanlarda kullanılmaktadır.
1958 yılında bulanık mantık Japonya’da metro sistemlerinde kullanılmıştır.
1990’larda fotoğraf makinasından ev aletleri ve borsa da kullanılmıştır.
Otomobil vites sistemlerindeki ABS fren sistemleri, otomobil şanzımanları, büyük asansör denetim sistemleri, çamaşır makinasındaki yıkama programları, fotokopi makinaları, fotoğraf makinası, buzdolapları, mikrodalga fırınları, klimalar...
Biyoloji ve tıp biliminde bulanık mantık tabanlı teşhis sistemleri, kanser araştırmaları, protez cihazların işlenmesi...
Ekonomi ve finans alanında bulanık mantık tabanlı sistemler kullanılmaktadır.
Çevre biliminde bulanık mantık tabanlı hava tahminleri ve su kalite kontrolü...
Bulanık mantık tabanlı insan davranışları analizi, suç işleme ve önleme sebeplerinin araştırılmasında...
Güvenirlilik ve kalite kontrolü: bulanık mantık tabanlı hata tahmininde, üretim hattının izlenmesi ve denetiminde...
Boole mantığı, küçük hesap makineleri ile başlayarak 1940'lı yıllarda icat edilen bilgisayara ve günümüzdeki bilişim teknolojilerine uzanan gelişmenin temelinde yatar.
Bugün belki de mantık felsefeden daha fazla günlük hayatımız içinde yerini almıştır.
14 OCAK “DÜNYA MANTIK GÜNÜ” dolayısıyla
15 Ocak 2025 saat:14:30 da Prof Dr Metin BECERMEN’in konuşmacı olacağı
NURİ ERBAK ANADOLU LİSESİ öğrencileri ile
“DÜNYA MANTIK GÜNÜ” nün kamuoyu tarafından farkındalığının artırılması amacı ile geleneksel olarak bir konferans düzenleyeceğiz.
SAYGILARIMLA
Dişhekimi Gürkan KAYA
BURSA FELSEFE KULÜBÜ DERNEĞİ BAŞKANI
