YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU
‘’Hayatım talihsizliklerle dolu, bunların çoğu hiç gerçekleşmedi’’ Montaigne
Yaygın anksiyete Bozukluğu (YAB) olan kişilerde “sürekli, aşırı ve durumla uygun olmayan bir endişe durumu” söz konusudur. Bu kişiler her durumda olası en kötü sonucu düşünürler, herşey kendi denetimlerinin dışındadır, iyi bir olasılık ya da geriye dönüş mümkün değildir. Denetlenemez nitelikte olan endişe hali en az altı ay boyunca hemen hergün vardır ve gün boyunca sürer.
Her 100 kişiden 5-6’sı yaşamlarının herhangi bir zamanında bu rahatsızlığı yaşayabilir. YAB yaşlılıkta en sık görülen anksiyete bozukluğudur. Medicana Bursa Hastanesi ruh sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ebru Öztepe Yavaşcı konu hakkında bilgi verdi.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Gerçek bir neden yokken ya da nedeni olsa bile durumla uygunsuz olan, aşırı ve denetlenemeyen nitelikteki endişe hastalığın temel belirtisidir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu hastalarının endişe içerikleri, normal kişilerin endişelerinden farksızdır. Fark, endişenin kontrol edilememesi ve sonuçlarıyla ilgilidir.
YAB’daki ve hasta olmayanlardaki endişenin içeriği benzerdir. İş ve akademik performans, aile ve kişilerarası ilişkiler, hastalık, sağlık ve yaralanma ve çeşitli konular (dakiklik, ev/araba tamiri) ile alakalı endişeler olur.
Endişe, azdan çoğa doğru uzanan bir süreklilik olarak düşünülebilecek normal bir olgudur.
YAB' da bir çözüm bulunmaksızın, tehlike sürekli olarak prova edilir.
Algılanan tehdit sadece hayal dünyasında bulunmakta ve zihinde tasarlanmaktadır. Bunu önlemek için etkili savaş ya da kaç cevabı yoktur. Yani çözüm için zihinsel süreçler devrededir.
“Aşırı evhamlı” olarak tanınırlar.
Yorgunluk, dikkat bozukluğu ve konsantrasyon güçlüğü, en ufak sesle kolayca irkilme, uykuya dalamama ve gece sık sık uyanma diğer önemli belirtilerdir.
YAB’a sıklıkla sanki fiziksel bir hastalık varmışçasına kendini gösteren bazı bedensel belirtiler eşlik eder. Bu belirtiler: nedensiz yorgunluk, başağrısı ve kas ağrıları, yutma güçlüğü, titreme ve seyirmeler, terleme, tahammülsüzlük, bulantı, sersemlik hissi, sıcak basması gibi fiziksel yakınmalardır.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu Nasıl Oluşur?
Stresler YAB’ın gelişiminde önemli rol oynar. Yaşam olayları çoğu ruh sağlığı probleminin yordayıcısıdır.
Güvensiz bağlanma, anksiyete bozukluklarının gelişimini öngörücüsüdür.
Başetme stratejisi olarak kaygılanmayı kullanan ebeveynler rol model olabilir.
Çocukluk dönemi ve genç erişkinlik çağları arasında başlayan YAB, yavaş ve sinsi bir gelişim gösterir. Hastalığın belirtileri dönem dönem iyileşmeler ve alevlenmeler gösterir. Stresli yaşam olayları olduğunda belirtiler çoğunlukla kötüleşir. Hastalığın oluşmasında “kalıtsal etkenler, beyin nörokimyasındaki değişiklikler, kişilik özellikleri ve stres verici yaşam olayları” etkilidir.
Hastalar yorgunluk, gerginlik, kas ağrısı ve başağrısı gibi bedensel belirtiler nedeniyle çoğu zaman psikiyatri dışı branş hekimlerine başvururlar ve doğru tanının konması ve uygun biçimde tedavi edilmesi gecikebilir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu Tedavi Edilebilir mi?
YAB tedavi edilebilir bir hastalıktır.
İlk yapılması gereken bir psikiyatri uzmanına başvurmaktır. İlk başvuruda kapsamlı bir psikiyatrik değerlendirmenin yanı sıra, bu belirtilerin herhangi bir fiziksel hastalıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için bazı incelemeler yapılacaktır.
Tedavi gören YAB’lı hastaların çoğunluğu tedaviden yarar görür. Psikoterapi ya da ilaç tedavileri uygulanabilir. Bu yöntemlerden birinin ya da birlikte uygulanmasının etkin olduğu gösterilmiştir. Hangi tür tedavinin size uygun olabileceğine doktorunuzla birlikte karar vermek yerinde olacaktır. Bir kişi için uygun olan bir tedavi, diğeri için uygun olmayabilir.
İlaç tedavisinin etkisi birkaç haftadan önce başlamayacaktır. İlaç tedavisi belirtiler tamamen düzelene kadar sürmelidir. Tam düzelme sağlandıktan sonrada tedaviye en az 1 yıl daha devam edilmelidir.
‘’Hayatım talihsizliklerle dolu, bunların çoğu hiç gerçekleşmedi’’ Montaigne
Yaygın anksiyete Bozukluğu (YAB) olan kişilerde “sürekli, aşırı ve durumla uygun olmayan bir endişe durumu” söz konusudur. Bu kişiler her durumda olası en kötü sonucu düşünürler, herşey kendi denetimlerinin dışındadır, iyi bir olasılık ya da geriye dönüş mümkün değildir. Denetlenemez nitelikte olan endişe hali en az altı ay boyunca hemen hergün vardır ve gün boyunca sürer.
Her 100 kişiden 5-6’sı yaşamlarının herhangi bir zamanında bu rahatsızlığı yaşayabilir. YAB yaşlılıkta en sık görülen anksiyete bozukluğudur. Medicana Bursa Hastanesi ruh sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ebru Öztepe Yavaşcı konu hakkında bilgi verdi.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Gerçek bir neden yokken ya da nedeni olsa bile durumla uygunsuz olan, aşırı ve denetlenemeyen nitelikteki endişe hastalığın temel belirtisidir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu hastalarının endişe içerikleri, normal kişilerin endişelerinden farksızdır. Fark, endişenin kontrol edilememesi ve sonuçlarıyla ilgilidir.
YAB’daki ve hasta olmayanlardaki endişenin içeriği benzerdir. İş ve akademik performans, aile ve kişilerarası ilişkiler, hastalık, sağlık ve yaralanma ve çeşitli konular (dakiklik, ev/araba tamiri) ile alakalı endişeler olur.
Endişe, azdan çoğa doğru uzanan bir süreklilik olarak düşünülebilecek normal bir olgudur.
YAB' da bir çözüm bulunmaksızın, tehlike sürekli olarak prova edilir.
Algılanan tehdit sadece hayal dünyasında bulunmakta ve zihinde tasarlanmaktadır. Bunu önlemek için etkili savaş ya da kaç cevabı yoktur. Yani çözüm için zihinsel süreçler devrededir.
“Aşırı evhamlı” olarak tanınırlar.
Yorgunluk, dikkat bozukluğu ve konsantrasyon güçlüğü, en ufak sesle kolayca irkilme, uykuya dalamama ve gece sık sık uyanma diğer önemli belirtilerdir.
YAB’a sıklıkla sanki fiziksel bir hastalık varmışçasına kendini gösteren bazı bedensel belirtiler eşlik eder. Bu belirtiler: nedensiz yorgunluk, başağrısı ve kas ağrıları, yutma güçlüğü, titreme ve seyirmeler, terleme, tahammülsüzlük, bulantı, sersemlik hissi, sıcak basması gibi fiziksel yakınmalardır.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu Nasıl Oluşur?
Stresler YAB’ın gelişiminde önemli rol oynar. Yaşam olayları çoğu ruh sağlığı probleminin yordayıcısıdır.
Güvensiz bağlanma, anksiyete bozukluklarının gelişimini öngörücüsüdür.
Başetme stratejisi olarak kaygılanmayı kullanan ebeveynler rol model olabilir.
Çocukluk dönemi ve genç erişkinlik çağları arasında başlayan YAB, yavaş ve sinsi bir gelişim gösterir. Hastalığın belirtileri dönem dönem iyileşmeler ve alevlenmeler gösterir. Stresli yaşam olayları olduğunda belirtiler çoğunlukla kötüleşir. Hastalığın oluşmasında “kalıtsal etkenler, beyin nörokimyasındaki değişiklikler, kişilik özellikleri ve stres verici yaşam olayları” etkilidir.
Hastalar yorgunluk, gerginlik, kas ağrısı ve başağrısı gibi bedensel belirtiler nedeniyle çoğu zaman psikiyatri dışı branş hekimlerine başvururlar ve doğru tanının konması ve uygun biçimde tedavi edilmesi gecikebilir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu Tedavi Edilebilir mi?
YAB tedavi edilebilir bir hastalıktır.
İlk yapılması gereken bir psikiyatri uzmanına başvurmaktır. İlk başvuruda kapsamlı bir psikiyatrik değerlendirmenin yanı sıra, bu belirtilerin herhangi bir fiziksel hastalıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için bazı incelemeler yapılacaktır.
Tedavi gören YAB’lı hastaların çoğunluğu tedaviden yarar görür. Psikoterapi ya da ilaç tedavileri uygulanabilir. Bu yöntemlerden birinin ya da birlikte uygulanmasının etkin olduğu gösterilmiştir. Hangi tür tedavinin size uygun olabileceğine doktorunuzla birlikte karar vermek yerinde olacaktır. Bir kişi için uygun olan bir tedavi, diğeri için uygun olmayabilir.
İlaç tedavisinin etkisi birkaç haftadan önce başlamayacaktır. İlaç tedavisi belirtiler tamamen düzelene kadar sürmelidir. Tam düzelme sağlandıktan sonrada tedaviye en az 1 yıl daha devam edilmelidir.
